به گزارش نبض بورس، بر کسی پوشیده نیست که یکی از مسائل اصلی در بازار سرمایه ایران، کنترل اغلب قریب به اتفاق شرکتهای بورسی به دست دولت یا مدیران خصولتی است و جز چند شرکت تازه وارد به این بازار و محدود شرکتهای خصوصی قدیمی، هنوز بخش خصوصی نقش چشمگیری در مدیریتهای شرکتهای بزرگ حاضر در این بازار ندارد. از یکسو به رغم واگذاری سهام شرکتهای بزرگ دولتی مطابق اصل ۴۴، سهامداران، دست به سرمایهگذاری در این شرکتها زدهاند؛ اما طی دو دهه گذشته، دولت همچنان اصرار دارد مدیریت شرکتها و هلدینگهای بزرگ را در کنترل داشته باشد و از سوی دیگر تصمیمات همین شرکتهای بزرگ و زیاندهی مداوم برخی از آنها و در نتیجه تداوم زمستان بازار، شرکتهای خصوصی خارج از بورس را نسبت به ورود به این بازار نگران و مردد میکند.
به زعم کارشناسان زیان انباشته چندساله، به ویژه در دو شرکت خودروسازی بزرگ کشور، که به عنوان لوکوموتیوهای شاخص بورس شناخته میشوند، یکی از دلایل اصلی وضعیت فعلی است. همه سرمایهگذاران میدانند که رشد «خودرو» و «خساپا» به معنای رشد شاخص بورس و ایجاد هیجان در میان سرمایهگذاران است. تا جایی که استقبال از این سهمها باعث شد در اوج روزهای پر شور ۱۳۹۹، برای این دو سهم ساعت معامله مجزایی در نظر گرفته شود. قابل درک است وقتی که سرمایهگذاران میبینند در سهمی همچون ایران خودرو به رغم زیان انباشته این سهمها و عدم تقسیم چندین ساله سود، مدیریت این شرکت به رغم سهم کمتر دولت به نسبت کنسرسیوم بخش خصوصی، بازهم در دست مدیران دولتی است و گویی قرار هم نیست تغییری حاصل شود، امید خود را به بازگشت روزهای خوش بورس از دست بدهند. در مقابل، در هفته گذشته انتشار خبر احتمال واگذاری مدیریت ایران خودرو به بخش خصوصی، باعث شد تا تب و تاب به بورس بازگردد و شاخص مثبت شود. اما باز هم تزریق اخبار مایوس کننده و فشار برای تغییر نتیجه احتمالی مجمع ایران خودرو، باعث شد تا وضعیت شاخص مجدداً نزولی شود.
یک واقعیت غیرقابل انکار است: سرمایهگذاران انتظار دارند تحولی رخ دهد تا باز حاضر باشند در این بازار سرمایهگذاری کنند و این تحول تنها با تغییر متغیرهای بنیادین سهمهای بزرگ و تغییر ریل مدیریتی این شرکتها ممکن است. مدیریتی که توافق کارشناسان آن است که باید به بخش خصوصی باتجربه واگذار شود تا با تغییر راهبردها و برنامههای شرکتهایی که در گرداب زیان فرورفتهاند، آنها را از این باتلاق نجات داده و با کاهش زیان انباشته و رسیدن به سود، بتوانند رمق را به این بازار بازگردانند و هم سرمایهگذاران به سرمایهگذاری سودآور امیدوار شوند و هم سایر شرکتهای بخش خصوصی بازار را جذاب ببینند و تلاش کنند تا وارد آن شوند و به این ترتیب سرمایههایی را جذب کنند که اگر در این بازار بکار نروند، در بازارهای موازی نظیر ارز، طلا و ملک تزریق شده و باز هم به رکود تورمی فعلی، بیش از پیش دامن بزنند.
این بار دولت بهتر است به جای تکیه بر روشهای دستوری، یک تصمیم سخت، اما حیاتی بگیرد. واگذاری مدیریت ایران خودرو به کنسرسیوم بخش خصوصی، آن شوک مثبتی است که بطور حتم امیدها را به این بازار باز میگرداند و میتواند پس از چند سال شکست پیاپی، در نهایت وضعیت ایران خودرو را بهبود بخشد. شرکتی که نه تنها یکی از بزرگترین شرکتهای این بازار سرمایه است که حتی انتشار خبرهای امیدوار کننده از این سهم، میتواند زمستان این بازار را به بهار برساند.